man CREATE TYPE (7): yeni bir veri türü tanımlar

KULLANIM

CREATE TYPE isim AS
( öznitelik_ismi veri_türü [, ... ] )
CREATE TYPE isim (
INPUT = girdi_işlevi,
OUTPUT = çıktı_işlevi
[ , RECEIVE = alış_işlevi ]
[ , SEND = gönderim_işlevi ]
[ , ANALYZE = analiz_işlevi ]
[ , INTERNALLENGTH = { dahili_uzunluk | VARIABLE } ]
[ , PASSEDBYVALUE ]
[ , ALIGNMENT = hizalama ]
[ , STORAGE = strateji ]
[ , DEFAULT = öntanımlı ]
[ , ELEMENT = öğe_türü ]
[ , DELIMITER = ayraç ]
)

AÇIKLAMA

CREATE TYPE o anki veritabanında kullanmak için yeni bir veri türü tanımlar. Türü tanımlayan kullanıcı türün sahibi haline gelir.

Eğer bir şema ismi belirtilmişse, tür bu şemada oluşturulur. Aksi takdirde, tür o anki şemada oluşturulur. Tür ismi aynı şema içinde mevcut veri türü ve veri alanı isimlerinden farklı olmalıdır. (Tablolar ilişkili veri türlerine sahip olduğundan, tür ismi ayrıca, aynı şemada mevcut tablo isimlerinden de farklı olmalıdır.)

Bileşik Türler

CREATE TYPE'ın ilk biçimi bir bileşik veri türü oluşturur. Bileşik tür, öznitelik isimleri ile veri türlerinin bir listesi olarak belirtilir. Bu aslında bir tablonun satır türü ile aynıdır, fakat bir tür tanımlanmak istendiğinde CREATE TYPE kullanarak gerçek bir tablo oluşturma ihtiyacı önlenir. Tek başına bir bileşik tür bir işlevin argümanı veya dönüş türü olarak yararlıdır.

Temel Türler

CREATE TYPE'ın ikinci biçimi yeni bir temel tür oluşturur. Parametrelerin yukarıdaki sırayla belirtilmeleri şart değildir, herhangi bir sırayla belirtilebilirler, ayrıca çoğu isteğe bağlıdır. Bir türü tanımlamadan önce CREATE FUNCTION kullanarak iki veya daha fazla işlev tanımlanmış olmalıdır. Destek işlevleri olan girdi_işlevi ve çıktı_işlevi zorunludur. alış_işlevi, gönderim_işlevi ve analiz_işlevi ise isteğe bağlıdır. Genelde bu işlevler C gibi düşük seviyeli bir dille yazılırlar.

girdi_işlevi türün harici metin gösterimini, bu türü kullanmak için tanımlanmış işleç ve işlevler tarafından kullanılan dahili gösterime çevirir. çıktı_işlevi ise bunun tersini yapar. Girdi işlevi ya cstring türünde tek bir argüman alacak şekilde ya da cstring, oid ve integer türünde üç argüman alacak şekilde bildirilebilir. İlk argüman, bir C dizgesi olarak girdi metnidir. İkinci argüman, tür bir dizi ise dizi elemanlarının nesne kimliği, bir bileşik tür ise türün kendi nesne kimliğidir. Üçüncüsü ise, biliniyorsa, hedef sütunun typmod'u, bilinmiyorsa -1'dir. Girdi işlevi yeni veri türünde bir değer ile dönmelidir. Çıktı işlevi ya yeni veri türünde tek bir argüman alacak şekilde ya da ikincisi oid türünde iki argüman alacak şekilde bildirilebilir. İkinci argüman yine, tür bir dizi ise dizi elemanlarının nesne kimliği, bir bileşik tür ise türün kendi nesne kimliğidir. Çıktı işlevi cstring türünde bir değer ile dönmelidir.

İsteğe bağlı olan alış_işlevi türün harici ikilik gösterimini dahili gösterime çevirir. Eğer bu işlev yoksa, tür ikilik çıktıda rol alamaz. İkilik gösterim oldukça taşınabilir olmanın yanı sıra dahil gösterime dönüşümde ucuz olmalıdır. (Örneğin, standart tamsayı veri türlerinin harici ikilik gösterimleri ağ bayt sıralamasındayken, dahili gösterimleri makinenin doğal bayt sıralamasındadır.) Alış işlevi değerin geçerliliğinden emin olmayı sağlayacak kadar sınama yapmalıdır. Alış işlevi ya internal türünde tek bir argüman alacak şekilde ya da internal ve oid türünde iki argüman alacak şekilde bildirilebilir. İşlev yeni veri türünde bir değer ile dönmelidir. İlk argüman alınan bayt dizgesini tutacak bir StringInfo tamponuna bir göstericidir. İkinci argüman, tür bir dizi ise dizi elemanlarının nesne kimliği, bir bileşik tür ise türün kendi nesne kimliğidir. Benzer şekilde, isteğe bağlı olan gönderim_işlevi türün dahili gösterimini harici ikilik gösterime çevirir. Gönderim işlevi ya yeni veri türünde tek bir argüman alacak şekilde ya da ikincisi oid türünde iki argüman alacak şekilde bildirilebilir. İkinci argüman yine, tür bir dizi ise dizi elemanlarının nesne kimliği, bir bileşik tür ise türün kendi nesne kimliğidir. Gönderim işlevi bytea türünde bir değer ile dönmelidir.

Girdi ve çıktı işlevlerinin yeni tür oluşturulmadan önce yeni türde argümanlar ve veri türleri ile bildirimlerinin nasıl yapılacağı noktasında dikkatli olmalısınız. Bunun yanıtı, önce girdi işlevinin sonra da çıktı işlevinin (ve isteniyorsa, ikilik G/Ç işlevlerinin) oluşturulması, son olarak veri türünün tanımlanması olacaktır. PostgreSQL yeni veri türünün ismini ilk defa girdi işlevinin dönüş türü olarak görecek, sistem kataloğunda basitçe yer tutucu girdi olarak bir kabuk türü ayıracak ve girdi işlevinin tanımını kabuk türüne ilintileyecektir. Benzer şekilde diğer işlevleri de (artık mevcut olan) kabuk türüne ilintileyecektir. Son olarak, CREATE TYPE, kabuk girdisi ile tam tür tanımını yer değiştirir ve yeni tür kullanılabilir olur.

İsteğe bağlı olan analiz_işlevi, veri türündeki sütunlar için türe özgü istatistikleri hesaplar. Öntanımlı olarak, ANALYZE eğer tür için öntanımlı bir b-tree işleç sınıfı varsa, türün eşittir ve küçüktür işleçlerini kullanarak istatistikleri toplamaya çalışacaktır. Bileşik türlerde bu davranış elverişsiz olabilir, bu sorun özel bir analiz işlevi belirterek aşılabilir. Analiz işlevi internal türünde tek bir argüman alacak şekilde bildirilmeli ve boolean türünde bir sonuçla dönmelidir. Analiz işlevlerinin ayrıntılı uygulama arayüzü src/include/commands/vacuum.h dosyasında görülebilir.

Yeni türün dahili gösteriminin ayrıntıları sadece G/Ç işlevleri ve bu türle çalışmak üzere sizin tanımladığınız işlevlerce bilinir; dahili gösteriminin bazı özelliklerinin PostgreSQL'e ayrıca bildirilmesi gerekir. Bunların en önemlisi dahili_uzunluk'tur. Temel veri türleri, dahili_uzunluk bir pozitif tamsayı olarak verildiğinde sabit uzunlukta olabileceği gibi, dahili_uzunluk olarak VARIABLE belirtildiğinde değişken uzuklukta da olabilir (bu dahili olarak typlen'e -1 atanarak yapılır). Değişken uzunluklu tüm veri türleri, türün değerinin toplam uzunluğunu gösteren 4 baytlık bir tamsayı ile başlamalıdır.

İsteğe bağlı olan PASSEDBYVALUE seçeneği bu veri türünün gösterilerek değil değeri ile aktarılacağını belirtir. Dahili gösterimleri Datum türünün genişliğinden (çoğu makinede 4, birkaçında 8 bayttır) daha büyük veri türlerini değeri ile aktaramazsınız.

hizalama parametresi ile belleğin ne uzunlukta adımlanarak veri türünün yerletirileceği belirtilir. İzin verilen adım uzunlukları 1, 2, 4 veya 8 bayttır. Değişken uzunluklu veri türleri için, ilk eleman bir int4 olduğundan en az 4 baytlık adım uzunluğu belirtilmelidir.

strateji parametresi ile değişken uzunluklu veri türlerinin saklama stratejilerinin seçimi mümkün olur. (Sabit uzunluklu türlerde sadece plain mümkündür.) plain ile değerin daima olduğu gibi sıkıştırılmadan saklanacağı; extended ile, değer çok uzunsa önce sıkıştırılmaya çalışılacağı, yine de uzunsa, ana tablo dışına taşınacağı; external ile, değerin ana tablo dışına taşınacağı, fakat sistemin değeri sıkıştırmaya çalışmayacağı; main ile, sıkıştırma yapılacağı ama değerin ana tablo dışına taşınmasının engelleneceği belirtilir. main saklama stratejisinde, değeri tablo satırı içinde saklamanın bir yolu yoksa, değer yine de ana tablo dışına taşınabilir, fakat değerin ana tabloda tutulması bakımından böyle bir öğe extended ve external öğelere göre daha ayrıcalıklıdır.

Kullanıcının sütunlarda NULL değer istememesi durumunda DEFAULT seçeneği ile bir öntanımlı değer belirtilebilir. (Böyle bir öntanımlı değer bir sütuna açıkça iliştirilen bir DEFAULT ile o sütun için değiştirilebilir.)

Türün bir dizi olduğu, dizi elemanları ELEMENT seçeneği kullanılarak belirtilebilir. Örneğin, 4 baytlık tamsayılardan (int4) oluşan bir dizi tanımlamak için, seçenek ELEMENT = int4 şeklinde belirtilir. Dizi türler aşağıda ayrıntılı olarak açıklanmıştır.

Bu türün dizisinin harici gösteriminde kullanmak üzere ayraç olarak belli bir karakter belirtilebilir. Öntanımlı ayraç virgüldür. Yalnız, burada belirtilen ayraç dizi türle değil, dizi elemanının türüyle ilgilidir.

Dizi Türler

Bir kullanıcı tanımlı temel veri türünün her oluşturuluşunda, PostgreSQL bu veri türünün dizi türünü kendiliğinden oluşturur ve bu veri türününün ismini temel veri türü isminin başına bir alt çizgi ekleyerek oluşturur. Çözümleyici bu uzlaşımı bilir ve foo[] gibi bir türdeki sütun isteklerini _foo türündeki isteklere dönüştürür. Dolaylı oluşturulan dizi türü değişken uzunlukludur ve yerleşik girdi ve çıktı işlevleri olan array_in ve array_out işlevlerini kullanır.

Madem sistem doğru dizi türünü kendiliğinden oluşturuyor, ELEMENT diye bir seçenek niçin var diyebilirsiniz. ELEMENT kullanmanın yararlı olduğu tek durum, dahili olarak aynı türde şeylerin bir dizisi olmak üzere bir sabit uzunluklu tür tanımlayıp, hem bu türün tamamı üzerinde hem de bu şeylere indisleriyle doğrudan erişerek bazı işlemler yapabilmek istenmesi durumudur. Örneğin, name türünün char elemanlarına bu yöntemle erişmek mümkündür. Bir iki boyutlu tür olan point türünün iki elemanına point[0] ve point[1] şeklinde erişmek mümkündür. Dahili biçim, eş sabit uzunluklu alanlardan oluştuğundan, bu oluşum sadece sabit uzunluklu türler için geçerlidir. İndislenebilir bir değişken uzunluklu tür, array_in ve array_out tarafından kullanılan genelleştirilmiş dahili gösterime sahip olmalıdır. Tarihi sebeplerle (bu aslında doğru değil, asıl sebep bunu değiştirmek için geç kalınmış olmasıdır), sabit uzunluklu dizilerin indislemesi sıfırdan başlarken, değişken uzunluklu dizilerde birden başlar.

PARAMETRELER

isim: Oluşturulacak türün ismi (şema nitelemeli olabilir).
öznitelik_ismi: Bileşik tür için bir öznitelik (sütun) ismi.
veri_türü: Bileşik türü oluşturmak üzere bir sütun veri türü olarak mevcut bir türün ismi.
girdi_işlevi: Türün harici metin gösterimini dahili gösterime çeviren işlevin ismi.
çıktı_işlevi: Türün dahili gösterimini harici metin gösterimine çeviren işlevin ismi.
alış_işlevi: Türün harici ikilik gösterimini dahili gösterime çeviren işlevin ismi.
gönderim_işlevi: Türün dahili gösterimini harici ikilik gösterime çeviren işlevin ismi.
analiz_işlevi: Veri türü için istatistiksel analizler yapan işlevin ismi.
dahili_uzunluk: Yeni türün dahili gösteriminin bayt cinsinden uzunluğunu belirten sayısal sabit. Öntanımlı değer türün değişken uzunluklu olacağı kabulüne dayanır.
hizalama: Belleğin ne uzunlukta adımlanarak veri türünün yerletirileceği belirtilir. Belirtilmesi gerekliyse, char, int2, int4, ya da double olabilir. int4 öntanımlıdır.
strateji: Değişken uzunluklu veri türlerinin saklama stratejisi. Belirtilmesi gerekliyse, plain, external, extended veya main olabilir. plain öntanımlıdır.
öntanımlı: Veri türü için öntanımlı değer. Belirtilmezse NULL öntanımlıdır.
öğe_türü: Belirtilirse türü bir dizi yapar; bu, dizi elemanının veri türü olmalıdır.
ayraç: Bu türün harici dizi gösteriminde kullanılacak ayraç karakteri.

EK BİLGİ

Kullanıcı tanımlı türlerin isimleri altçizgi (_) karakteri ile başlayamaz ve ençok 62 karakter uzunlukta (veya daha genel olarak, NAMEDATALEN - 2; tür ismi dışında bütün isimler için NAMEDATALEN - 1) olabilir. Altçizgi ile başlayan tür isimleri dahili olarak oluşturulan dizi tür isimleri için ayrılmıştır.

7.3 öncesi PostgreSQL sürümlerinde, işlevlerin opaque türde yer tutuculu tür isimlerine ileri başvuruları ile yer değiştirmek üzere bir kabuk türü oluşturmaktan kaçınmak alışılmış bir durumdu. Ayrıca, 7.3 öncesinde, cstring argüman ve dönüş türlerinin opaque olarak bildirilmeleri zorunluydu. Eski döküm dosyalarını desteklemek için, CREATE TYPE opaque kullanılarak bildirilmiş işlevleri kabul edecek, fakat işlevin bildiriminin doğru tür kullanılacak şekilde değiştirilmesi hususunda bir uyarı çıktılayacaktır.

ÖRNEKLER

Bir bileşik türün oluşturulması ve bir işlev tanımında kullanılması:

CREATE TYPE compfoo AS (f1 int, f2 text);
CREATE FUNCTION getfoo() RETURNS SETOF compfoo AS $$
    SELECT fooid, fooname FROM foo
$$ LANGUAGE SQL;

box isminde bir temel veri türünün oluşturulması ve bir tablo tanımında kullanılması:

CREATE TYPE box (
    INTERNALLENGTH = 16,
    INPUT = my_box_in_function,
    OUTPUT = my_box_out_function
);
CREATE TABLE myboxes (
    id integer,
    description box
);

box türünün dahili yapısı float4 türünde 4 elemanlı bir dizi ise:

CREATE TYPE box (
    INTERNALLENGTH = 16,
    INPUT = my_box_in_function,
    OUTPUT = my_box_out_function,
    ELEMENT = float4
);

Bu şekilde, box türündeki değerin elemanlarına indisleri ile erişilebileceği gibi, tür yukarıdaki gibi de davranır.

Büyük bir nesne türü oluşturulması ve bir tablo tanımında kullanılması:

CREATE TYPE bigobj (
    INPUT = lo_filein, OUTPUT = lo_fileout,
    INTERNALLENGTH = VARIABLE
);
CREATE TABLE big_objs (
    id integer,
    obj bigobj
);

Girdi ve çıktı işlevleri dahil daha fazla örneği,
http://www.postgresql.org/docs/8.0/static/xtypes.html adresinde bulabilirsiniz.

UYUMLULUK

Bu CREATE TYPE bir PostgreSQL oluşumudur. SQL:1999 ve sonraki standartlarda da bir CREATE TYPE vardır ama ayrıntıda daha farklıdır.

ÇEVİREN

Nilgün Belma Bugüner <nilgun (at) belgeler·gen·tr>, Nisan 2005